Truyền kỳ mạn lục là tác phẩm văn xuôi duy nhất của Việt Nam từ xa xưa được đánh giá là “thiên cổ kỳ bút” (ngòi bút kỳ lạ của muôn đời), một cái mốc lớn của lịch sử văn học, sau này được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Tác phẩm gồm 20 truyện thông qua các nhân vật thần tiên, ma quái nhằm gửi gắm ý tưởng phê phán nền chính sự rối loạn, xã hội nhiễu nhương. Truyền kỳ mạn lục đã được dịch và giới thiệu ở một số nước như Pháp, Nga… 

“Bộ sách Truyền kỳ mạn lục ông Nguyễn Dữ viết theo lối văn trong sách ‘Tiễn đăng tân thoại’ của Tàu... Toàn bộ văn viết có những chỗ biện luận hùng hồn, có những chỗ điêu khắc tỉ mỉ, chỗ tươi đẹp như bức tranh màu lộng lẫy, chỗ vang dội như dòng suối chảy lô xô; các truyện phần nhiều có thơ hay đoạn văn tứ lục chen vào mà những thơ văn đó đều là mỹ diệm tiêm tế lắm... Bộ sách này, về phần văn chương... đời Lê đã khen là ‘thiên cổ kỳ bút.’

Uống nước trong và ở thác biếc, mặc thây danh lợi không bận gì đến. Hang đá bên mây cất mình dễ, màn bụi trên đời vướng chân khó.

Giữa khoảng đời hỗn loạn cuối Lê, người ta đã phảng phất thấy ở Nguyễn Dữ tiên sinh cái phong cách Đào Uyên Minh đời Tấn.”

- TRÚC KHÊ