Arnold Bennett - Chuyện của các bà vợ già

Chuyện các bà vợ già có lẽ là câu chuyện cảm động nhất về tác động của thời gian lên con người. Truyện viết về sự đổi thay của một thị trấn hạn hẹp với những vị “nữ anh hùng” của nó và dấu vết mà thời gian lưu lại trên cả con người lẫn cảnh vật.

Hai chị em đó, Constance và Sophia Baines tính cách mới khác nhau làm sao, và vì thế mà cuộc đời cũng mỗi người một ngả. Đời nàng Constance dịu hiền ngoan ngoãn rồi sẽ ra sao? Đời nàng Sophia xinh đẹp dữ dội và kiêu hãnh rồi sẽ thế nào? Ông Bennett không tô vẽ cho những nhân vật chính trong truyện của ông mà chỉ viết lên sự thật. Họ là những cô gái bình thường, những người phụ nữ bình thường và rồi là những bà già bình thường, có sai lầm, có buồn vui và nuối tiếc mà ta có thể gặp ở bất cứ đâu và vào bất cứ thời nào trên cõi đời này. Giá trị lớn nhất của tác phẩm là tính chất hiện thực, nó có lẽ còn hiện thực hơn cả hiện thực nữa. Dù thế nào, hài hước hay tẻ nhạt, thì đó vẫn trung thành là cuộc đời thật.

Song hành cùng số phận của hai nữ nhân vật chính là cái chiều bí ẩn và huyền diệu được gọi là thời gian. Dù không được nói thẳng ra những ta vẫn cảm nhận được dấu vết của thời gian trên từng chương sách. Đời người là như thế đấy: Con người ta được sinh ra đời, mỗi người một tính cách, mỗi người một cuộc đời, trải qua bao cuộc bể dâu, bao cảnh ngộ khổ đau và mãn nguyện, để rồi cuối cùng lại trở về với cát bụi.