Chính sách tôn giáo thời Tự Đức

CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO THỜI TỰ ĐỨC (1848–1883): GIỮ ĐẠO HAY GIỮ NƯỚC?
Một giai đoạn nhiều mâu thuẫn, đan xen giữa bảo tồn truyền thống và đối đầu với những “giá trị ngoại lai”

Vua Tự Đức – vị hoàng đế trị vì lâu nhất triều Nguyễn – không chỉ được biết đến với các nỗ lực cải cách muộn màng và đối mặt với làn sóng thực dân, mà còn nổi bật bởi chính sách tôn giáo đầy thận trọng, bảo thủ và phức tạp.

Giai đoạn này, triều đình không chỉ phải ổn định lòng dân, mà còn phải đối phó với làn sóng truyền đạo mạnh mẽ của các giáo sĩ phương Tây, trong đó Công giáo là tiêu điểm.

Cuốn sách (hoặc công trình) "Chính sách tôn giáo thời Tự Đức (1848–1883)" tái hiện sinh động bức tranh tôn giáo đầy biến động của thế kỷ XIX:

Phật giáo & Nho giáo – Hai trụ cột tinh thần truyền thống tiếp tục được triều đình bảo hộ và duy trì, tuy không còn giữ vai trò cải hóa sâu rộng như thời trước.

Công giáo – Từ cái nhìn cảnh giác đến đàn áp khốc liệt:

Các dụ cấm đạo năm 1848, 1851, 1857... với nội dung nghiêm cấm giáo dân, triệt phá nhà thờ

Các vụ xử tử giáo sĩ và giáo dân gây chấn động

Đặc biệt, mối quan hệ căng thẳng giữa triều đình và Pháp leo thang qua chính sách cấm đạo này

Tín ngưỡng dân gian & Đạo Cao Đài, Hòa Hảo (manh nha về sau) – Giai đoạn hình thành và bị kiểm soát nghiêm ngặt để tránh gây “mê tín dị đoan” hoặc ly khai xã hội

Giá trị của công trình

Giúp người đọc hiểu được sự phức tạp trong tư duy trị quốc thời hậu Nho

Góp phần giải mã tâm lý bảo vệ chính thống và sợ hãi trước “dị giáo” của triều đình

Đặt ra câu hỏi: Liệu chính sách tôn giáo thời Tự Đức là cần thiết để giữ gìn đạo lý, hay là sai lầm dẫn tới mất lòng dân và đẩy nhanh sự can thiệp của thực dân?

Dành cho ai?

Người yêu thích lịch sử chính trị - tôn giáo Việt Nam

Nhà nghiên cứu và sinh viên các ngành sử học, văn hóa, xã hội học

Những ai muốn hiểu rõ hơn về nguồn gốc xung đột giữa truyền thống và hiện đại, giữa Đông và Tây

“Giữ đạo tức là giữ nước – nhưng nếu đạo bị xem là phản nghịch, thì giữ đạo trở thành một hành vi chính trị.”
Chính sách tôn giáo thời Tự Đức là tấm gương phản chiếu nỗi sợ hãi, lòng trung thành, và sự chuyển mình không trọn vẹn của một đế chế đang trên bờ vực thay đổi.