“Vợ Nhặt - ánh sáng nhân đạo giữa nạn đói khủng khiếp năm 1945”

Khung cảnh mở đầu tác phẩm là một xóm ngụ cư tối sầm vì đói khát, một bức tranh về chốn địa ngục trần gian. Chỉ một chữ “tràn” mà Kim Lân đã gợi được cái khủng khiếp của nạn đói năm 1945, một thảm họa lịch sử diễn ra tại miền Bắc nước ta, một nỗi đau kinh hoàng của dân tộc. Ở “Vợ Nhặt”, nó như cơn thác dữ ập vào từng gia đình gây nên thảm cảnh “người chết như ngả rạ” còn người sống thì vật vờ xanh xám như “những bóng ma, nằm ngổn ngang khắp lều chợ”. Đó là thời điểm mà cõi dương đã lởn vởn hơi hám của cõi âm, ranh giới giữa trần gian và âm phủ dường như đã bị xóa nhòa.